Από την Αρχαιότητα μέχρι τις μέρες μας η Ελλάδα και η Ιταλία διατηρούν στενούς δεσμούς μεταξύ τους είτε σε επίπεδο γλωσσικό είτε σε πολιτισμικό.
Η ιταλική γλώσσα και ο ιταλικός πολιτισμός καλλιεργούνται κατά κόρον στα δύο πανεπιστημιακά τμήματα που λειτουργούν στη χώρα μας. Το τμήμα Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας στη Θεσσαλονίκη ξεκίνησε τη λειτουργία του κατά το ακαδημαϊκό έτος 1961 – 62 ως υποδιαίρεση του Ινστιτούτου Ξένων Γλωσσών. Η σύσταση του σε ανεξάρτητο τμήμα πραγματοποιήθηκε κατά το ακαδημαϊκό έτος 1983 – 84. Ομοίως, το τμήμα Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΕΚΠΑ αποτελούσε αρχικά υποδιαίρεση του Γενικού Τμήματος Ξένων Γλωσσών. Το 1999 μετεξελίχθηκε σε Τμήμα Ιταλικής και Ισπανικής Γλώσσας και Φιλολογίας, ενώ το 2010 αποκτά εντελώς ανεξάρτητη υπόσταση ως αυτοδύναμο Τμήμα Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας.
Κύριος στόχος του τμήματος είναι η διάδοση και η καλλιέργεια των ελληνοιταλικών σπουδών, η ανάπτυξη και η τελειοποίηση των γλωσσικών δεξιοτήτων στην ιταλική γλώσσα και η ολοκληρωμένη κατάρτιση των φοιτητών σε θέματα παιδαγωγικής και διδακτικής. Η διάρκεια σπουδών είναι 8 εξάμηνα (4 χρόνια). Οι φοιτητές λαμβάνουν, μέσω της υπεύθυνης καθοδήγησης του διδακτικού προσωπικού της σχολής, όλες τις απαραίτητες γνώσεις στα πεδία της Γλώσσας – Γλωσσολογίας, Λογοτεχνίας και Ιστορίας – Πολιτισμού, αποκτώντας παράλληλα όλα εκείνα τα εφόδια που θα τους καταστήσουν ολοκληρωμένους και πολύπλευρους εκπαιδευτικούς Από το ακαδημαϊκό έτος 2010 λειτουργεί ένα αξιόλογο πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών με στόχο να φωτίσει σε βάθος τη μακραίωνη σχέση των δύο χωρών τόσο στο χώρο της λογοτεχνίας όσο και στον τομέα της ιστορίας και του πολιτισμού (θέατρο – μουσική κλπ).
Αξίζει να σημειώσουμε ότι στις τελευταίες πανελλαδικές εξετάσεις η βάση για την εισαγωγή στο τμήμα σημείωσε μεγάλη άνοδο. Το γεγονός αυτό μαρτυρά τη δυναμική που έχει η ιταλική γλώσσα όχι μόνο στο πεδίο του πολιτισμού, αλλά και στο χώρο της οικονομίας. Οι Σχολές μας βρίσκονται πάντα στο πλευρό του φοιτητή της Ιταλικής Φιλολογίας, προσφέροντάς του την απαιτούμενη στήριξη απέναντι σε ενδεχόμενες δυσκολίες που θα αντιμετωπίσει κατά τη διάρκεια των σπουδών του. Δίδεται ιδιαίτερη έμφαση στην καλλιέργεια των γλωσσικών ικανοτήτων τόσο στο προφορικό όσο και το γραπτό λόγο.