Το παλαιότερο πανεπιστήμιο της Bologna είναι το Archiginnasio. Το κτίριο του Archiginnasio (il palazzo di Archiginnasio) είναι ένα από τα πιο σημαντικά κτίρια της Bologna. Ήταν η πρώτη μόνιμη έδρα του παλαιότερου πανεπιστημίου της Bologna.
Κάποιες από τις ονομασίες του πανεπιστημίου ήταν «Archiginnasio», «Studio» ή «Nuove Scuole» (Νέες Σχολές). Ο σκοπός της ίδρυσής του ήταν η συγκέντρωση όλων των σχολών της Νομικής και των Καλλιτεχνών σε ένα κτίριο.
Οι σχολές ήταν η Νομική (Legisti: diritto civile e canonico) και η Καλλιτεχνών (Artisti), η οποία περιελάμβανε τη Φιλοσοφία (Filosofia), την Ιατρική (Medicina), τα Μαθηματικά (Matematica) και τις Φυσικές Επιστήμες (Scienze Fisiche e Naturali). Μέχρι τότε όλες αυτές οι σχολές ήταν διασκορπισμένες σε ολόκληρη την πόλη της Bologna.
Το πανεπιστήμιο της Bologna θεωρείται το πιο παλιό του δυτικού κόσμου. Το έτος ίδρυσής του ήταν το 1088. Σε αυτήν την ίδρυση συμμετείχε κι ο Giosuè Carducci, ένας από τους μεγαλύτερους ποιητές της Ιταλίας. Το 1906 ήταν ο πρώτος Ιταλός που πήρε το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας.
Από το Μεσαίωνα το πανεπιστήμιο και η καθημερινότητα της πόλης είναι άμεσα συνδεδεμένα. Στις μέρες μας φιλοξενεί πάρα πολλούς φοιτητές που ζωντανεύουν την κοινωνική και πολιτιστική ζωή της πόλης.
Το κτίριο του palazzo di Archiginnasio είναι η πρώτη επίσημη έδρα, η οποία κατασκευάστηκε το 1563, όταν ήταν καρδινάλιος ο Carlo Borromeo. Αρχιτέκτονας ήταν ο Antonio Morandi, ο ονομαζόμενος «Terribilia», με καταγωγή από τη Bologna.
Το κτίριο είναι πλούσιο σε ιστορία και έργα τέχνης. Η κατασκευή του στόχευε στην τότε αναμόρφωση της πόλης. Πράγματι, άρχισε η κατασκευή του Archiginnasio, κατόπιν η piazza και η fontana del Nettuno το 1564. Αμέσως μετά, το 1565, χτίστηκε το νοσοκομείο.
Τέλος, το κτίριο palazzo dei Banchi (1565-1568) προσέδωσε σε όλη την πλατεία, την ονομαζόμενη piazza Maggiore, την τελική της όψη. Επίσης, το κτίριο του Archiginnasio στεγάζει το Teatro Anatomico (1637). Στην αίθουσά του διεξάγονται μαθήματα ανατομίας. Η αίθουσα αυτή έχει επένδυση ξύλου από έλατο, όπως και οροφή, αλλά και αγάλματα.
Από το 1838, στο Archiginnasio έχει την έδρα της η Δημοτική Βιβλιοθήκη (Biblioteca Comunale). Το 1803 το πανεπιστήμιο μεταφέρθηκε στο κτίριο palazzo Poggi, όπου βρίσκεται μέχρι και σήμερα.
Κατά την παράδοση, την εποχή του Μεσαίωνα στο πανεπιστημιακό σύστημα είχε δημιουργηθεί μία ομάδα φοιτητών, η λεγόμενη «Nationes». Ήταν μία ομάδα αλληλεγγύης μεταξύ των φοιτητών, σύμφωνα με την εθνικότητα και την ομιλούμενη γλώσσα.
Το παλαιότερο πανεπιστήμιο της Bologna είχε 2 Nationes. Τους «intramontani», που αποτελούνταν από φοιτητές προερχόμενους κάτω από τις Άλπεις, δηλαδή φοιτητές της ιταλικής χερσονήσου. Οι «altramontani» ήταν η ομάδα φοιτητών με καταγωγή εκτός συνόρων Ιταλίας, για παράδειγμα Γερμανία και Γαλλία.
Με το πέρασμα του χρόνου η Bologna έχει αποκτήσει πολλά προσωνύμια. Αξίζει να αναφέρουμε το «Bologna la dotta».
Στις Σχολές Καπάτου ξεκινούν νέα θερινά τμήματα αρχαρίων. Ενημερωθείτε στο 210 38 03 355.